VARIA

ARS

Nie ma przymiotnika odpowiadającego rzeczownikowi "sztuka". I choć słowa "sztuka" i "sztuczny" mają ten sam korzeń etymologiczny jednak to drugie nie odzwierciedla sensu pierwszego. Oba pochodzą od niemieckiego Stück czyli "pniak".

Greckie słowo τεχνη (techne) oznaczające zarówno wyroby rzemieślnicze i inne umiejętności jak i malarstwo, rzeźbę i garncarstwo ma swój odpowiednik w łacińskim ars. 

Ars amandi to sztuka miłości. Najsłynniejszą o niej książką jest Kama Sutra, której pełny tytuł brzmi:  vātsyāyana kāma sūtra czyli "Aforyzmy o miłości napisane przez Vatsyayana". W powszechnej świadomości funkcjonuje ona jako podręcznik seksualnych praktyk i pozycji. Faktem jest, że daje ona różnorodne przykłady dawania przyjemności, jednak większość z tego, co można w niej znaleźć to etykieta i zbiór zachowań. Podpowiada na przykład jak rozmawiać, kiedy małżeństwo dwojga ludzi jest korzystne, nie doradza zbliżenia na pierwszej randce.
O przyjaźni mówi tak:

"A oto cechy świadczące o doskonałości przyjaciela: przyjaźń z dziada-pradziada, spolegliwość, stałość, zdyscyplinowanie, wytrwałość, hojność, nieprzekupność i dyskrecja".

Wiele autorytetów wypowiadało się na temat różnic istniejących pomiędzy kulturami Indii i Europy podkreślając sensualność Indii.

"To jedyny kraj, w którym spółkowanie nie jest występkiem, lecz warunkiem trwania w przyzwoitości"
Tak wypowiadał się Mircea Eliade.

Wystarczy jedno spojrzenie na świątynie w Khajuraho, wzniesionych między IX a XII wiekiem (w okresie gdy w Europie trwał okres "średniowiecza").

Dekoracja ściany świątyni w Khajuraho.

CZAS

Teoria strun powstała w XX wieku. Opisuje ona naszą czasoprzestrzenną rzeczywistość i stwierdza, że oprócz klasycznych trzech wymiarów i dodatkowego czwartego - czasu, żyjemy w co najmniej dziesięciu wymiarach, z których większość jest skompaktyfikowana i niedostępna w codziennym doświadczeniu.

Mój znajomy doktorant opowiedział mi kiedyś o tym, co robią na zajęciach studenci matematyki teoretycznej (gr. μαθημα, mathema - nauka, lekcja).

Wysnuwają oni wzory liczbowe innych wymiarów, rozpoczynając od podstawowych, dodając kolejno dodatkowe, a gdy dojdą już do około trzydziestu wszystkim tak parują mózgi, że niektórzy rezygnują ze studiów.

Zeitgeist jest to pojęcie filozoficzne, pod którym kryje się idea wspólnoty dusz ludzkości i konwergencji mentalnego rozwoju. Jak większość spośród XIX-wiecznych pojęć i teorii ma sporą dozę wdzięku. Duch czasu lub duch epoki ogólnie oznacza nastroje panujące w różnych okresach dziejów. Na przykład wspólne dla całej europy romantyczne prądy i rozbudzająca się świadomość narodowa czasów Fryderyka Chopina, Johannesa Brahmsa i Adama Mickiewicza.

Przełom w naukach przyrodniczych dokonany przez dzieło Karola Darwina "O powstawaniu gatunków" w 1859 roku, poprzedzony został wykładem zatytułowanym "O tendencji gatunków do tworzenia odmian oraz o utrwalaniu się odmian i gatunków drogą doboru naturalnego" wygłoszonym przez Alfreda Wallace'a w 1858. Było to odkrycie, którego dokonali jednocześnie i niezależnie od siebie obaj naukowcy, cała jednak sława (i niesława) u potomnych przypadła Darwinowi. Potomek słynnego ze szkockiego powstania Williama Wallace'a został po swojej śmierci zapomniany, mimo iż jego zasługi dla nauki wcale nie były mniejsze. Być może dlatego, że nie pasował do towarzystwa odkrywców-przyrodników gdyż zajmował się również spirytualizmem.

Medal z wizerunkami Karola Darwina i Alfreda Wallace'a

wydany przez Towarzystwo Linneusza 

w 50-tą rocznicę ogłoszenia teorii.

ŚWIADOMOŚĆ

Znalazłam definicję według której świadomość to wewnętrzne odbicie rzeczywistości.

Według Carla Gustava Junga składa się ona z intuicji, intelektu, uczucia i percepcji.

Duszą uczony nazywa wewnętrzną osobowość, określa ona formy kontaktu z nieświadomością (personalną i kolektywną).

Centrum psychiki stanowi Jaźń, ostateczny i główny cel procesu indywiduacji. Jaźń określana jest jako cząstka istoty Boskiej w człowieku.

Jaźń kształtuje Ego (łac. "Ja").

"Nie ja tworzę samego siebie, lecz raczej ja dzieję się samemu sobie."

C. G. Jung

Synonimem indywiduacji jest dla Junga Dao (Tao). 

Dao to nieokreślona zasada kierująca życiem. Chińczycy mówią, że "Dao, które daje się wypowiedzieć nie jest wiecznym Dao".

Jest to "Droga, którą Niebo odcisnęło w sercu człowieka". Tak uważał Mencjusz (Meng Ke). Twierdził on, że dobro i cnoty są dane człowiekowi z przyrodzenia, a zło zostaje sprowadzone przez niewłaściwe wychowanie lub otoczenie.

Człowiek musi pielęgnować swoje przymioty.

Mistyka XX-wieczna obficie czerpie z odkryć naukowych. 

Materia jest energią. E=mc2. O krok dalej atomy, fotony i kwarki. 

Zapis z notatnika Alberta Einsteina.

A jeszcze dalej, według Dra Freda Alana Wolfa, fizyka teoretycznego:  "niewidzialny świat, [...] wprost wpływa on na rzeczy, sprawiając, że je widzimy. To jest świat, w którym musimy sobie radzić w abstrakcyjny sposób myślenia lub postrzegania."

Dr Wolf twierdzi, że zmieniamy wszechświat za pomocą postrzegania, poprzez obserwację.

Czy w pogoni za istotą wszechświata fizycy udowodnią istnienie duszy? Może warto sięgnąć po "The Spiritual Universe"?

Mistyka Salvadora Dali zakłada uniwersalność Zbawienia przez Krzyż na poziomie geometrii nieeuklidesowej. Używa do tego celu modelu hipersześcianu.

 "Ukrzyżowanie na hipersześcianie" Salvador Dali.

FORMA

Nie bardzo wiadomo skąd wziął się łaciński ten rzeczownik. Być może pochodzi od przekształconego greckiego μορφή - morfe. 
Tak jak w języku polskim jest on rodzaju żeńskiego. Oznacza zewnętrzny kształt czegoś, sposób czynienia/mówienia czegoś lub kondycję fizyczną osoby.
Słowa przybierają różne formy gdy poddane są deklinacji (rzeczowniki i przymiotniki) lub koniugacji (czasowniki).

Czasem cieszą zgrabnie SFORMUŁOWANE zdanie lub definicja. Cieszą oczy formy roślin i zwierząt, formacje geologiczne.

Według Platona idealnymi kształtami są wielościany foremne: tetraedr (czworościan), heksaedr (sześcian), oktaedr (osmiościan), ikosaedr (dwudziestościan). Odpowiadają im żywioły: ogień, ziemia, powietrze, woda.
Połączeniem ich jest dodekaedr (dwunastościan).
Arystoteles ideał widział w kuli, już samo patrzenie na przedmioty kuliste pozwala umysłowi doskonalić się.

Alchemiczny diagram Roberta Fludda,
angielskiego badacza, przedstawiający
jedność ducha i materii, XVII wiek.

Plastycy często poprzez "poszukiwania formalne" rozumieją kompozycję i eksperymenty z fakturą i płaszczyzną.

Na początku XX wieku, w erze modernizmu i zarodku wszystkich innych możliwych -izmów artyści na tyle odeszli od treści, czyli tego co przedstawia obraz, że możliwa stała się abstrakcja absolutna, malarstwo i rzeźba beztreściowe, czysto formalne.

Co jest niemożliwe zupełnie w architekturze, jako iż musi ona pełnić swe funkcje, a bez nich nie byłaby architekturą tylko rzeźbą.

W renesansie ideałem były proporcje postaci ludzkiej. Nawet świątynie, porządki, miasta i fortyfikacje naśladowały ludzki kształt.

Próbowano ustalić najlepszy podział dla ludzkiej sylwetki (ile razy głowa mieści się w całej figurze). 

Ilustracja traktatu o architekturze

autorstwa Francesco di Giorgio Martini'ego

przedstawiająca plan świątyni chrześcijańskiej.

Złoty podział polega na podzieleniu odcinka na dwa różne odcinki tak aby proporcja mniejszego do większego z odcinków była taka sama jak większego do całości. Wiele spośród proporcji Partenonu polega na złotym podziale.

"De Divina Proportione", trzytomowe dzieło Luca Pacioliego opublikowane w 1509 jest poświęcone zgłębianiu tego zagadnienia. Rysunki wielościanów do tej publikacji stworzył Leonardo da Vinci.

Renesans był zapatrzony w Antyk (łac. antiquus - dawny), ale każdy teoretyk i myśliciel widział w nim to, co chciał widzieć. 

Jako że Starożytność rozciąga się na tysiąclecia, a niektórzy nazywali "starożytnościami" również niektóre pamiątki przeszłości, które dziś zaliczane są do okresu średniowiecza, każdy mógł oswoić jakąś część z bogactwa idei, które pozostały.

Do rozważenia pozostają kwestie: Co jest trudniejsze, ugryźć formę czy jej treść? Gdzie ukrywa się ideał? Do czego odwołujemy się patrząc w przeszłość?

Zapraszam również do sklepu po koszulki z nadrukami, które w całości manifestują miłość do sztuki.
Sweter Jule sklep TU.